Buddy Hermans: ‘Zonder titel’ (1999) oliepastel, 70x80cm Copyright: Bert Lanting – 2010
Het is een aangenaam weerzien in Forma Aktua Pinakotheek. Daar hangt onder andere het werk van de Groninger kunstenaar Buddy Hermans, de documentairefilmer die voor het eerst na vijf jaar terug is als schilder. ‘Woz geween iz geween ist nicht do’, wat geweest is, is geweest en komt niet weerom, luidt de Jiddische titel van de tentoonstelling. Het gaat dus over verleden, over het berusten in de loop van de tijd. En tegelijkertijd is het een nieuw begin, opent het deuren en ramen die vijf jaar lang gesloten bleven. Als een kaars die al gesmolten was. Maar kijk, daar brandt ineens een nieuwe.
Kunst kan daarbij geruststellend zijn. Niet in brave onveranderlijkheid, maar doordat zij waarden vertegenwoordigt als inzicht, contemplatie, schoonheid, harmonie.
De abstracte oliepastels van Buddy Hermans ademen bescheidenheid. Het zijn uitspraken die op een stille zondagmiddag worden gedaan, wanneer het lekker rustig is op straat, de zon schijnt en herinneringen worden opgehaald. Wanneer je het raam opent en frisse ideeën naar binnen waaien. De lijsten in het werk van Buddy Hermans zijn zulke ramen. Hij kijkt daarin terug en ziet zijn inspirerende voorgangers verschijnen, de helden. Zoals Jaap Nanninga, een zweem Martin Tissing, muziekflarden van Jo van Dijk, Ruloff Manuputty, al die kunstenaars die een zachte vorm van abstractie introduceerden. Alles vanuit de waarneming gezien, gevoeld of gedacht, maar in abstractie weergegeven, dus kleur en compositie. Daarom hebben de oliepastels van Buddy Hermans ook geen titel.
Zijn schilderijen zijn overlevenden uit de tijd van vóór de grote waterschade in zijn zolderatelier, begin 2005. Voor hem betekende het, dat hij geen kunst meer maakte en zich volledig stortte op zijn prachtige kunstenaarsdocumentaires waarin Jaap Nanninga, Martin Tissing, Jo van Dijk, Manuputty en vele anderen, vooral de generatie Jong in Groningen waartoe Buddy Hermans ook behoort, worden geportretteerd.
En dan vallen de overeenkomsten op. De geschilderde wereld wordt door hem op dezelfde manier geschapen als de gefilmde. Met hetzelfde mededogen, dezelfde poëtische benadering, dezelfde ordening van de dingen. Het tot leven brengen van de tijd die geweest is en niet weerom komt, maar die in de schilderijen en films van Buddy Hermans tijdelijk de eeuwigheid heeft gekregen. Daarbij speelt het materiaal een belangrijke rol, de oliepastel die door de kunstenaar met een föhn als een kaars wordt gesmolten tot het verf is geworden. Dat zorgt ervoor dat kleur geen brutale schreeuwlelijk is, maar graag een praatje met je wil maken. Dat de abstracte vormen geen spierballenvertoon zijn, maar hun armen spreiden. Kom maar, hier is het aangenaam, dit is een wereld die je kent, wandel er rustig doorheen en laat je verwarmen.
Buddy Hermans, oliepastels. Forma Aktua Pinakotheek, Nieuwstad 10, Groningen. Open: di t/m zo 13-17 uur. T/m 7 oktober.