François Boucher: ‘Zonsopkomst’ (1752) olieverf op doek, 318x261cm (detail) Copyright: London, Wallace Collection
In de vroege ochtenduren gebeuren er prachtige dingen. Zo kregen laatst allerlei stapelwolken rond half acht ineens roze wangen. Fondantroze. De dageraad had die ‘rozevingerig’ aangeraakt, zoals Homerus het opkomen van de zon en het werk van Aurora, de godin van de dageraad, heeft beschreven.
Aurora was de zuster van de zonnegod Helios en de maangodin Selene. Zij zorgde ervoor dat de hemelse machinerie bleef draaien door ’s morgens op tijd de gouden poorten te openen voor de entree van Helios op zijn zonnewagen. Het is Grieks/Romeinse mythologie, maar geen nutteloos verhaal, want het gebeurt echt. Met het zoetste en zachtste roze dat je maar kunt mengen.
Daar komt nog iets bij. Onlangs kreeg ik een cd cadeau met muziek van de Franse hofcomponist Jean-Philippe Rameau (1683-1764). Even actueel als Aurora, want diens operamuziek wordt nog steeds uitgevoerd, op cd gezet en van nieuwe muziekdynamische interpretaties voorzien. Op die cd gaat het om fragmenten uit de opera’s Zoroastre en Zaïs, die zijn samengevoegd en uitgevoerd door het ensemble Ausonia.
De afbeeldingen in het cd-boekje zijn fragmenten uit een schilderij met de titel ‘Zonsopkomst’van de Franse hofschilder François Boucher (1703-1770). Eén ervan staat hierbij afgebeeld. We zien enkele fondantkleurige, blote nimfen in het water. Eentje slaapt nog, de andere twee zijn gewekt door een verrukkelijk licht, afkomstig van de dageraad.
Die muziek is van een onaardse schoonheid, maar wat vooral verrast is een fragment van 38 seconden waarin de mythe van de zonsopkomst en het schilderij van Boucher met nimfen en al geluid heeft gekregen. Hoe klinkt de zonsopkomst? Zoals Rameau dat in zijn Zaïs heeft bedacht. Op een manier die alleen in de barok mogelijk was. Rameau componeerde zoals Boucher schilderde. En wij kunnen alleen maar met verbazing luisteren naar die luttele seconden waarin een natuurgebeuren wordt uitgebeeld, even vluchtig als het ‘rozevingerig’ aanraken van de wolken in de vroege ochtend.
Het begint bij de viool die in een langzaam crescendo het scheuren van de nachthemel verbeeldt. De altviool, weldra ondersteund door de cello en vervolgens door een contrabas volgt een opstijgende melodie en opent daarmee de deuren van de hemel wanneer de zon met een weids gebaar boven de horizon klimt. Schilderen met muziek, het is een bijzondere ervaring.
De cd met muziek van Rameau uit Zoroastre en Zaïs door Ausonia is verschenen bij het label Alpha (nummer 142). 19,00 euro. ISB-nummer 3 760014 191428 www.alpha-prod.com