Henk Speth: ‘Tulpenwegen’ 2009 (60x80cm) Copyright: 2010 - Galerie Anderwereld
Het begint met een klein schilderij met de titel ‘Malevich’ (22x33cm). Wat we zien is een liggend zwart vierkant op een witte ondergrond. Met de titel verwijst het naar het schilderij ‘Zwart Vierkant’ van Kazimir Malevich uit 1913. Maar bij Dolf Verlinden (Schiedam, 1960) is het omgevallen of bezig weg te waaien. Malevich was een van de aartsvaders van de abstracte kunst. Schilder een zwart vierkant en het is niets meer. Of juist wel?
Dolf Verlinden wordt wel een minimalist genoemd. Dat wil zeggen dat hij met de geringste middelen ergens uitdrukking aan geeft. Kaalheid en schraalheid in zijn werk zijn andere woorden. Maar niet overal. We zien ook kleur, krachtige vormen, ja, zelfs het strand van Vlissingen. Maar dat is zo geschilderd dat het eigenlijk een abstract schilderij is. Spannend.
We zien ook een serie met steigers die, zoals steigers dat doen, lekker staan te pootjebaden, maar ook lijken te zweven. Die zijn van Jan Roos (Harlingen). We herkennen zee, strand en branding. Dat heb je als je in Harlingen woont. Die steigers zijn een vorm van abstract expressionisme dat doet verlangen naar zuivere abstractie. Maar dan hangt daar een heel mooie minimale tekening, op twee stukken geprepareerd papier, van zand en water, een vloedlijn waaruit bijna alle kleur is weggetrokken. Jan Roos blijkt dus heel spannend te kunnen tekenen.
Laten we eens een hoek omslaan. Daar staan we pardoes tegenover een schilderij met Hollandse tulpen, van het meest dure, 17de-eeuwse soort. Dat zijn schilderijen van Henk Speth (Valkenburg, 1955). Hij is een schilder die met vorm en kleur en verfeffecten speelt. Zoals een ‘Luchtspiegeling in blauw’. Het is of alle sterren aan de hemel in één grote duikvlucht de aarde naderen. Adembenemend. Zijn tulpen die als behang over het doek zijn verspreid, zijn met elkaar verbonden door dunne kronkelbanen die Henk Speth ‘Tulpenwegen’noemt. Welke weg gaan tulpen doorgaans? Die van de liefde, van de schoonheid, van behaagzucht en van geld. Zijn tulpen doen behaaglijk aan, warmte na de koude van sommige minimale schilderijen elders in de galerie. Maar als we het over beeldende kracht hebben, weet ik het nog zo net niet. Misschien dat Henk Speth een ode wil brengen aan de tulpenschilders uit de Gouden Eeuw. Zoals Dolf Verlinden aan Malevich. Je weet het maar nooit.
Galerie Anderwereld: Schilderijen en werken op papier van Dolf Verlinden, Henk Speth en Jan Roos. Stationsstraat 7 in Groningen. Open: wo t/m za 12-17u Tot 4 december.