Ben Snijders: ‘Stilleven met Blauw, Rood en Muzen.’(acryl-papier op paneel) Copyright: Ben Snijders/Eric Bos (foto)
Het vreemde is, op kunstvakopleidingen leer je van alles, maar geen woord over de noodzaak van een Muze, zo’n schone vrouw die je dermate in je kunstenaarsziel raakt, dat je niets anders meer wilt dan scheppen. In de loop van de tijd hebben veel kunstenaars verklaard dat ze in het dagelijkse leven een Muze hadden die hen voortdurend inspireerde.
In de praktijk blijkt een levende Muze vaak een model te zijn dat tevens minnares is. Na een wilde nacht vol inspiratie kan de schilder dagenlang aan het werk en maakt hij zijn mooiste schilderijen. Maar ook een echtgenote, een moeder, een kind, ja zelfs een hond kan als Muze fungeren.
Op de Realismetentoonstelling ‘Mijn Muze’ in Museum Møhlmann is veel werk aanwezig dat iets vertelt over de Muze die achter het resultaat stond. Voor Monica Jonkergouw is dat Hans Feyerabend. Voor de schilder Hans Feyerabend is dat Max, de hond. Muzennamen schieten op de expositie voorbij. Maja, Clytie, Ieta, Maen Elia, Lara, Cari Ann. De Muze van Ben Snijders heeft geen naam, maar we zien haar op een portretje in het hierbij afgebeelde stilleven en erachter strekt ze zich naakt en behaagziek uit.
Voor Rein Pol is de Muze een levensgrote cactus in een vitrine. ‘Haar betovering, die maar niet overging’, luidt de mysterieuze titel. Kan een cactus wel een Muze zijn? Bij een treinschilderij schrijft hij: ‘Blauwe Engel, m’n diesel-elektrische boemeltreintje, je t’aime.’
Hier verraadt de kustennaar zich. Een Muze is iemand die niet zomaar aanwezig is, maar waarbij hartstochtelijke gevoelens een rol spelen. De spanning die daar vanuit gaat, vormt de inspiratiebron.
Maar ook als hartstocht heeft plaatsgemaakt voor liefde en respect, kan de Muze vruchtbaar zijn. Zo schilderde Chris Herenius zijn echtgenote als een zojuist aangespoelde Muze op het strand. Diederik Kraaijpoel ziet levenspartner Yolanda als zijn Muze. Voor museumdirecteur en kunstenaar Rob Møhlmann was dat zijn Laura, die onlangs overleed. Rob is niet alleen zijn partner kwijt, maar daarmee ook zijn Muze. Met als gevolg dat hij niet meer kan schilderen.
Een Muze kwijtraken, aan de dood of aan een collega, of omdat ze gaat trouwen, is een ramp. Je penselen lijken opgedroogd. Je weet niet meer wat je moet schilderen en voor wie. Daarom heeft exposant Michaël Hiep voor de zekerheid de eeuwige Vrouwe Pictura uitgeroepen tot zijn Muze.
‘Mijn Muze – 75 kunstenaars en 75 Muzen’. Museum Møhlmann, Westersingel 102-104, Appingedam.
Open: vr, za en zo 13-17 uur. T/m 11 september.