Pieter Bruegel ‘De Boerenbruiloft’(1567) ansichtkaart. Copyright: L.M.Kartenvertrieb/Eric Bos
Nu na allerlei recente onderzoeken blijkt dat de meeste Nederlanders kunst alleen belangrijk vinden als het entertainment is, blijft voor hen de museumshop altijd nog een bron van vermaak. Laten we bijvoorbeeld ons Groninger Museum binnengaan. Nu kan het nog. Als het aan lieden als Pim van Klink ligt – een kunsteconoom die begin jaren ’90 in Groningen kunst en cultuur runde – is gesubsidieerde kunst verleden tijd. Dat roept hij de laatste tijd ineens in de kranten.
We dachten dat Van Klink ooit naar Antwerpen was vertrokken. Maar nee, ineens schaart hij zich luidkeels bij de meute die met valse argumenten kunst in de maatschappij willen terugdringen omdat er niet voldoende mee verdiend wordt. Een typisch Hollands debat. Wat hem betreft dienen kunstenaars ondernemers te worden. Weg achter de ezel, etspers of tekentafel en geld verdienen. Hij verwijt een instelling als Noorderzon dat die op subsidie draait. En daarmee pleit hij indirect voor het verdwijnen van veel meer, zoals de musea, want die kunnen immers vanouds niet tegelijkertijd geldverdienende onderneming en topkunstinstelling zijn.
Maar er is hoop. Want een ‘moeilijk’ museum als het Groninger Museum bevat meer zelfverdienend entertainment dan we denken. Los van malle mode, onwennig design of vreemde fotografie en schilderijen uit verre landen, is er in dat museum een boeken- en kaartenshop in de entreehal. Laten we bijvoorbeeld de kaartenmolen eens vrolijk ronddraaien.
Wat we zien, is wat kunst vermag als het vermarkt wordt.
Tussen alle kleurige reproducties van kunstwerken komen we een ansichtkaart tegen waar iets bijzonders mee is. Een ervan is ‘De boerenbruiloft’ van Pieter Bruegel uit 1567. Nou is er natuurlijk niks mooiers dan het origineel, maar deze kaarten bezitten iets wat een echt kunstwerk mist. Dat is een 3D-effect. Daardoor is het net of we ook te gast zijn op die bruiloft. We stappen even achteruit om de dragers met borden eten door te laten en lopen om de doedelzakspeler heen, zien een massa volk bij de deur en zwaaien naar de bruid. Die zit wat timide naast haar ouders aan tafel die kennelijk liever een andere schoonzoon hadden gezien. Hij laat zich de wijn goed smaken. We kunnen zo de beker uit zijn hand grijpen.
3D-viewers met kunstafbeeldingen bestaan natuurlijk al veel langer, maar die hebben lensjes nodig. Een kaart is plat. Wat het doet, is wat het kunstwerk ook kan: de illusie scheppen dat er diepte is in een plat vlak. Deze kaarten gaan daarin nog een stapje verder. Kunst en goochelkunst. Betaalbaar en ongesubsidieerd.