Victor Wolfoet II: ‘Hercules en Minerva verdrijven Mars’ (ca 1635) olieverf op doek (67x89cm) Copyright: 2011-Hermitage, Amsterdam
Op dit schilderij is een grote vechtpartij afgebeeld met een hevige beweging van links naar rechts. In het midden zien we de Griekse godin Minerva die de geharnaste oorlogsgod Mars stevig aanpakt, geholpen door niemand minder dan de halfgod Hercules die wild met zijn knots zwaait. ‘Hercules en Minerva verdrijven Mars’ heet het schilderij van de Antwerpse kunstenaar Victor Wolfoet II voluit. Het is te zien in de Amsterdamse Hermitage op de tentoonstelling Rubens, Van Dyck en Jordaens, drie Vlaamse Meesters uit de 17de eeuw. Wat doet Wolfoet II daar dan?
De voor ons onbekende Wolfoet II (1612-1652) moet een leerling van Rubens zijn geweest. Vermoedelijk bevond zich in Rubens’ atelier een tekening die model stond voor dit schilderij. De tekening van Rubens bestaat nog steeds en is in het Louvre te vinden. De voorstelling van de moedige Minerva die, slechts beschermd door helm en schild, de woeste oorlogsgod te lijf gaat, heeft Wolfoet in olieverf gekopieerd. Er is nooit een geschilderde versie van Rubens gevonden.
Het aardige is, dat de vechtpartij bij Rubens helemaal in evenwicht is, terwijl die in het schilderij van Wolfoet om dreigt te vallen. Dat komt door net iets hellender houdingen naar links dan op het voorbeeld van Rubens.
Er zijn meer voor ons onbekende kunstenaars op de verrassende tentoonstelling met Vlaamse schilderijen uit de Hermitage in Sint Petersburg. Maar allemaal hebben ze een link met de drie genoemde toppers, als leerling, als navolger, als assistent. Zo’n Wolfoet II is niet alleen leuk omdat hij iets van Rubens in beeld bracht waarvoor we nu naar het Louvre zouden moeten, maar hij beklemtoont onbedoeld tevens de grootheid van Rubens. De leraar was toch beter, al komt Wolfoet een heel eind. En het is een mooie allegorie, de vrede wordt bevochten, de oorlog verdreven, met rechts op de achtergrond nog een brandende stad. Hadden we nu nog maar zulke goden als Minerva.
Wie niet van barokke mythologische voorstellingen houdt, kan in Amsterdam ook terecht bij de vele prachtige portretten. Vooral die door Anthonie van Dyck geschilderd werden, zijn om van te watertanden. Rubens is vorstelijk, Jordaens is aards, maar Van Dyck is superieur.
‘Rubens, Van Dyck & Jordaens, Vlaamse schilders uit de Hermitage’. Hermitage, Amsterdam, Amstel 51. Open: dagelijks 10-17 uur T/m 16 maart 2012.