Théodore Strawinsky: ‘La route, 1941’ olieverf op doek (81x100 cm) Copyrights: 2011 – Museum De Buitenplaats
De zaal van Museum De Buitenplaats doet een beetje denken aan een salon met al die geschilderde familieportretten uit een voorbije tijd. Dat is de tijd van Théodore Strawinsky, (1907-1989) een zoon van de componist Igor die, anders dan zijn muzikale broer Swiataslow, schilderde. Vitrines vol oude foto’s van de familie Strawinsky, maar we komen voor de schilderijen. Die geven een vertrouwd gevoel.
Dat komt omdat Théodore bevriend was met Matisse, zich liet beïnvloeden door Picasso en les had gehad van George Braque en André Derain. Het is de manier waarop de Modernen de werkelijkheid vertaalden in stilering en abstractie en een ander kleurgebruik. De diep gelovige Théodore Strawinsky zocht niet de vooruitgang, maar de harmonie. Die drukte hij uit in een aangename mengeling van klassiek schilderen en monumentale abstrahering.
Dat zien we vooral aan het landschap dat hij in 1941 bij Magnanac schilderde. ‘La Route’ heet het. De weg. We bevinden ons in de Pyreneeën. De weg buigt in een grote boog pardoes een dorp binnen dat op de flanken van een berg is gebouwd. Niet Magnanac, waar Théodore en zijn vrouw Denise woonden. Dat ligt op een plateau en heeft een heel andere kerk. Het gaat om een van die vele bergdorpen ten zuiden van de Haute-Garonne waar die slingerweg langsvoert.
Maar in datzelfde jaar 1941 reed over dezelfde weg een colonne Duitse soldaten Magnanac en de omliggende dorpen binnen. In oude Franse speelfilms zie je hoe dat ging: een stille, hete dag, de krekels sjirpen oorverdovend, het is tijd voor de siësta en dan hoor je ineens mannen in het Duits schreeuwen, versperringen opwerpen en mensen uit hun huizen halen.
Théodore werd opgepakt en in een kamp in Recebedou gebracht. Hij was immers Rus van geboorte en statenloos. Maar de precieze reden is nooit bekend geworden. Daarna vond hij onderdak in Genève, in Zwitserland waar hij tijdens de invasie in Frankrijk nog decors had ontworpen voor het ballet Petrouchka van zijn vader Igor.
Het zou bijna een theaterdecor kunnen zijn, dit landschap bij Magnanac. Dat zit ‘m in de stilering van bomen, wolken en huizen. Een spannende mix van werkelijkheid en kunstzinnigheid. Helemaal van die tijd.
‘Théodore Strawinsky de naam, het werk, de kunst!’ Museum De Buitenplaats in Eelde. Open: di t/m zo 11-17 uur. T/m 5 februari.