Detail van een grijs vierkant van Vincent Hamel (ca 2010) (olieverf op doek). Copyright: 2011 – Museum Belvédère. Foto: Eric Bos.
Afgelopen dinsdag, op weg van Groningen naar Museum Belvédère bij Heerenveen zag het landschap er uit als een abstract schilderij. De horizon was weggevallen, alles was een grijze mist van rukwinden, regen en hagelbuien. De wereld leek op de schilderijen van Piet Moget in Museum Belvédère.
Piet Moget (Den Haag, 1928) die daar sinds 1952 woont, staat elke dag met zijn busje op de kade van het Zuid-Franse Port-la-Nouvelle en schildert het moment waarop de zon de ochtendmist nog net niet heeft opgelost. De zijkant van zijn busje is zijn ezel, zijn penseel bestaat uit een reuzenkwast. De wind rukt aan zijn schildersjas. Zo wordt iedere keer het haventje, de zee of de kade in de mist vereeuwigd.
Piet Moget is, als kind van impressionisten als Monet en Pissarro, vanouds op zoek naar lichteffecten en transparantie, naar de iriserende kleuren van het water die tussen zijn verfstreken zichtbaar zijn. Het is abstract, maar het is naar de directe waarneming geschilderd.
Mede-exposant Vincent Hamel (Amsterdam, 1931) doet het heel anders. Ook abstract, maar alles bedacht in zijn hoofd en in zijn atelier. Hamel heeft niets met de impressionisten, de Franse zon of de Middellandse Zee. Zijn vierkante of rechthoekige doeken vertellen een ander verhaal. Dat van het materiaal. Van de verf en de structuur, de laagsgewijs aangebrachte emulsie. Van een voorstelling is bij hem geen sprake. Niets mag verwijzen naar gevoelens of gedachten. Hij zoekt naar zuivere abstractie, naar de uiterste en kaalste consequentie van het schilderen, hoewel hij daar nog niet zo ver in gaat als zou kunnen.
‘Niet de potloodlijn is van belang, maar het potlood’, zegt Vincent Hamel. ‘Niet de verfstreek is belangrijk, maar de verf.’ Dat is natuurlijk een gevaarlijke uitspraak, want dan kun je zeggen: koop een potlood en een blik verf en klaar is kees. Maar dan is er nog het roeren van pigmenten, het smeren met de kwast, het uitzoeken van een geschikt doek, de keuze van de kleur, een formaat. Kortom, alles wat verf tot een echt schilderij maakt.
‘Piet Moget / Vincent Hamel verkenningen van de uiterste essentie’. Museum Belvédère, Heerenveen-Oranjewoud. Open: di t/m zo 11-17 uur. T/m 19 februari 2012.