Ben van Voorn: aquarel als achtergrond voor de animatiefilm
‘Als je begrijpt wat ik bedoel’ (1983) Detail.
Copyright: 2012 – Uitgeverij Philip Boucher
De landschappen in de stripverhalen van Tom Poes en Olivier B.Bommel stofferen hun avonturen in een stijl die afhankelijk was van het verhaal en van de tekenaars in dienst van Marten Toonder.
Ben van Voorn (1927-2004) uit Yde was één van hen. In de jaren vijftig tekende hij voor de Toonder Studio’s de achtergronden terwijl Ben van ’t Klooster de personages tekende. Als we het in dit verband over achtergronden hebben, bedoelen we het interieur of het landschap waarin de verhalen zich afspelen. De tuin van Markies de Canteclaer, de bergwereld van Hocus Pas, de onderwereld van Kwetal, de door haardvuur verwarmde zalen en vertrekken in slot Bommelstein.
Die achtergronden zijn van wezenlijk belang. Ze geven aan het begin van elk verhaal aan welk jaargetijde het is, welke weersomstandigheden. Ze zetten de toon voor wat er komt. Daarin was Ben van Voorn een groot talent. En waar het niet getekende, maar geschilderde achtergronden betrof, bleek hij een meesterschilder. Zijn aquareltechniek voor dat doel was vermaard.
Voor de animatiefilm ‘Als je begrijpt wat ik bedoel’ uit 1983 aquarelleerde hij subtiele, transparante achtergronden. Een warme gloed straalt van de zonverlichte partijen, terwijl het maanlicht een betoverende en verwachtingsvolle sfeer schept.
De vreemde leegte die we vaak aantreffen in zijn landschappen vertonen een verwantschap met de ‘gewone’ landschappen die hij als kunstenaar schilderde. Hij keek anders naar de werkelijkheid dan andere landschapsschilders. Echte Ben van Voorn-werelden zijn het, een beetje eenzaam en vervreemd. Met van die wonderlijke bomen en bloemen en grillige paden die in de Tom Poes-strips naar de Zwarte Bergen leiden, naar Rommeldam of het Donkere Bomenbos. En altijd ergens die eenzame vogel die met ons de illusie van oneindigheid inkijkt, in de richting van waar het avontuur begint.
Op de aanplakbiljetten van de film stond de naam van Ben van Voorn niet vermeld. Liever deed hij alles in stilte. In spreekwoordelijke bescheidenheid.
Over Ben van Voorn is een boek verschenen en een tentoonstelling samengesteld in het gebouw van Kunstlievend Genootschap Pictura, Sint Walburgstraat 1. Open: wo t/m za 13-17 uur, zo 14-17 uur. T/m 9 december 2012.