De Russische componist Sergei Prokofiev in circa 1915.
Copyrights: www.thepaperwall.com
Schoonheid is slechts een halteplaats op weg naar waar het in muziek om gaat. Zo zou je de uitspraak van Rachmaninov kunnen samenvatten die pianiste Mariëtta Petkova vorige week aanhaalde tijdens een recital in verband met de presentatie van twee zojuist uitgekomen cd’s. Ze speelde, ogenschijnlijk uit de losse pols, Liszt, Rachmaninov en Prokofiev. Van de laatste de zelden uitgevoerde ‘Visions Fugitives’ (vluchtige beelden). Twintig korte stukjes die tussen 1915 en 1917 werden geschreven op tekst van de Russische, symbolistische dichter Konstantin Balmont. ‘In elk vluchtig beeld zie ik werelden, vol van het wisselende spel van regenboogkleuren,’ schreef Balmont. Inderdaad, even transparant als bij Debussy, even vluchtig als stromend water, als een windvlaag, als de meeuw die tussen de glazen puien in Almere dook, waar Mariëtta Petkova in de schouwburg deze muziek tot klinken bracht. Achter het podium was het Weerwater te zien waarin het gebouw zich spiegelt. Weemoed, afgewisseld met wervelende herfstbladeren, een moment van verrukking, speels of gewoon uitdagend en markant. En wie het niet hoorde, zag deze stemmingen in de muziek over het gezicht van de pianiste glijden. Als de muziek glimlachte, glimlachte zij ook. Bij kortstondige worstelingen in de noten, reflecteerden die zich in haar mimiek.
Visions Fugitives, prachtige muziek die alles lijkt te bevatten wat Prokofiev (1891-1953) in zijn hele piano-oeuvre zou verwerken. Reminiscenties en voorboden. Flarden Tweede Pianoconcert, melodische vondsten uit het derde, echo’s van zijn sonates, tot en met enkele maten Romeo en Julia, de balletmuziek voor orkest of voor piano solo. Om schoonheid was het Prokofiev inderdaad niet te doen, zo lijkt het. Het is af en toe ‘alla Marcia’, het is geregeld oorlog. Hoor hoe de granaten inslaan. Maar vooral in deze korte stukken staat tegelijkertijd de schoonheid voortdurend in de coulissen klaar om het toneel op te dansen. Want het gaat dan om meer dan het prachtig spelen van prachtige muziek. Het gaat om wat er gebeurt als de musicus en de muziek in elkaar overstromen.
Mariëtta Petkova gaf de schoonheid de vrije ruimte aan de uiteinden van een muzikaal betoog, daar waar de muziek vervliegt in enkele lang aangehouden noten, langs de randen van de versieringen. Juist die opperste momenten worden gewekt in een poging de waarheid van deze muziek te onthullen. Dat gebeurt niet doordat ze op mooi speelt, de schoonheid die de pianiste nota bene aan een luidruchtige componist als Prokofiev ontlokt, is een logisch gevolg van de compositie, maar vooral van het spel zelf. Het is dan of de muziek niet uit het instrument, maar uit de vingertoppen van de pianiste komt. En zoals een schilderij pas zijn ware ik onthult als je het in het echt ziet, zo komt de affiniteit van Mariëtta Petkova met haar muziek pas werkelijk tot klinken als ze fysiek aanwezig is en ter plekke het wonder plaatsheeft. Soms niet. Maar deze keer wel. Ja, en dan mag schoonheid niet meer dan een halteplaats zijn, uiteindelijk is het dezelfde schoonheid die onze oren weet te openen voor de prachtige, dissonante harmonieën en ongewone tonaliteit en ritme. Maar het is ook die ene breekbare, fluisterende noot, de laatste regendruppel die van een boomblad glijdt als de zon allang weer schijnt
Mariëtta Petkova gaat op tournee en arriveert op zondag 20 januari 2013 in Museum De Buitenplaats in Eelde, het enige recital in het Noorden. Dan speelt zij o.a. de ‘Visions Fugitives’ van Prokofiev. Aanvang 14.00 uur.