Kader Abdolah leest voor tijdens het interview met Eric Bos in
De Oosterpoort in Groningen. Foto: Liesbeth Honders
Recensie (21 november) – Schrijver Kader Abdolah en pianist Ralph van Raat nam het publiek dinsdagavond in Cultuurcentrum de Oosterpoort mee naar de Oriënt. De in Iran geboren Kader Abdolah (1954) heeft al lang geleden het kleed van de islam van zich afgeschud, al was de Koran in zijn orthodoxe jeugd een dankbare bron van wijsheid en het wekken van taalgevoel, zo vertelde hij in het interview dat aan het concert voorafging. Eric Bos vroeg hem naar zijn schrijverschap en naar de betekenis van het duo-optreden dat zou volgen.
Kader Abdolah zou eerst optreden met een voordracht, Ralph van Raat nam het tweede gedeelte voor zijn rekening, de hondsmoeilijke ‘Les heures persanes’ van Charles Koechlin die het uiterste van een pianist vragen, een reden waarom ze zelden of nooit worden uitgevoerd. Het is muziek die een Perzische wereld wil oproepen, een sfeer van Duizend-en-één-nacht zoals die werd ervaren door westerlingen die deze verre wereld in reisboeken aan het westen openbaarden.
Koechlin baseerde zijn muziek op het reisverslag uit 1904 van Pierre Loti. Voor ongeoefende oren geen gemakkelijke muziek om naar te luisteren. De orkestversie klinkt veel schilderachtiger en mysterieuzer. Maar de pianoversie (één van de twee versies) onthulde het bouwwerk van deze bijzondere muziek, een wereld van arabesken, van grillige invallen, soms verwijzend naar Debussy. Frans van sfeer, exotisch van harmonieën met noten die daar regelmatig uit ontsnappen.
Of het inderdaad veel met Perzische muziek te maken had, vroeg Eric Bos die het interview vooraf met Kader Abdolah leidde. De schrijver antwoordde dat het er om gaat dat de Perzische geest erin is neergedaald, ook al klinkt er geen Perzische noot. Voor Kader Abdolah gaat het nooit om honderd procent waarheid, noch in de verklanking, noch in de vertelling. De waarheid kan soms in de overdrijving liggen, soms in een zekere mate van onwaarheid. Met andere woorden, het is de fantasie die de werkelijkheid openbaart.
Tijdens het optreden, dat naar verhouding matig werd bezocht, liet Kader Abdolah in drie kwartier de complete Perzische geschiedenis de revue passeren. Ironisch, met veel Kader Abdolah-humor en overdrijving. Het klonk als een sprookje en daardoor bevatte het veel waarheid. Ja, zo zit de wereldgeschiedenis eigenlijk in elkaar, kreeg je het gevoel. En dat was precies wat de schrijver beoogde.
Eric Bos