Robert Zandvliet: ‘Schelp’ eitempera op linnen. Copyright: methasmuziek.blogspot.nl
Je kijkt je ogen uit in de zalen van het Singer Museum in Laren. Daar hangen de grote jongens en meisjes van de hedendaagse Nederlandse kunst. Daan van Golden, Marlene Dumas, Karel Appel, Constant, Jan Schoonhoven, Robert Zandvliet, Rineke Dijkstra en zo nog tientallen anderen. Een verzameling, in grootte vergelijkbaar met die van Dirk Scheringa die werd overgenomen door Hans Melchers. In het Gelderse Gorssel verrijst daaromheen een privémuseum dat in 2015 wordt geopend. Tenzij Melchers intussen failliet gaat, natuurlijk.
Dat is nu precies het probleem met de grote kunstverzamelingen van rijke collectioneurs. Het lijkt zo prachtig, rijke mensen die door hun aankopen kunstenaars blij en beroemd maken.
Victoria en Henk De Heus-Zomer zijn zulke rijke verzamelaars. De tentoonstelling Cobra tot Dumas in Singer is gevuld met een deel van hun enorme collectie, die ze in 25 jaar bij elkaar gekocht hebben. Victoria vertelde onlangs in ‘De Wereld Draait Door’ over het motief om kunst te gaan verzamelen. ‘De muren moesten vol’, zei ze. En omdat Henk een succesvol veevoerderfabrikant is, kon het echtpaar zich gek kopen aan kunst, al hadden ze er geen enkele kijk op.
Zo is er een kloeke catalogus verschenen bij de tentoonstelling waarin NRC-kunstcriticus Hans den Hartog Jager enige duiding geeft van de collectie, maar dat verder is gevuld met beschrijvingen en interpretaties van Victoria en Henk zelf. Die gaan niet over de betekenis van de kunstwerken die ze bespreken, maar over hun eigen denkwereld. Voor hen is bijvoorbeeld het portret Naomi van Marlene Dumas de Naomi uit de Bijbel en niet het supermodel Naomi Campbell. Het gaat om kunst en ook weer niet. En dat is het gevaar van privéverzamelingen. Ze worden niet in de juiste context geplaatst. Een museum voert een beleid, signaleert, loopt voorop of achter de ontwikkelingen aan, maar toont kunst in haar samenhang, onthult de tijdgeest. Dat doen privécollecties niet. Die bestaan bij de economische status van de verzamelaar. Daarna dreigen ze, zoals bijvoorbeeld bij Saatchi gebeurt, doorverkocht te worden en vaak voorgoed te verdwijnen achter de privémuren van andere verzamelaars. Uit het zicht van het publiek en ontheven van wat ze dienen te zijn: belangrijke signalen van de tijd waarin we leven.
Cobra tot Dumas. Collectie De Heus-Zomer. Singer Museum, Laren Open: di t/m zo 11-17 uur. T/m 20 mei 2013.