Joseph Désiré Court: ‘De dood van Hippolytus’ (1828)
Terug naar de vroegste tijd van de Hof van Eden, toen Eva nog niet uit een rib van Adam was gevormd. Toen er nog geen vrouwen bestonden. Zo voelt het tijdens de rondgang door de expositie Masculin, in het Musée d’Orsay. De kerstvakantie is een ideale periode om een paar dagen Parijs te doen en het zou jammer zijn als niet iedereen deze bijzondere presentatie heeft gezien. Want het gaat om schilderijen en beeldhouwwerken van alleen maar mannen. Naakte mannen en blote mannen. In het Leopold Museum in Wenen, waar Masculin eerder was te zien, brak een schandaal uit. In Parijs blijft het tot nu toe doodstil. Maar je struikelt er over de bezoekers. Die vergapen zich voor het eerst nu eens niet aan naakte Venussen, Eva’s en blote Odalisken, maar aan de atletische gestalten van Griekse goden en classicistische helden, harde kerels en zachte mannen. Er hangt zelfs een mannelijke versie van Gustave Courbets l ‘Origin du monde van de Amerikaanse kunstenares Orlan uit 1989. Maar ook eigentijdse helden van het voetbalveld. Blote voetballers? Jazeker. Alleen, de voetballers op Masculin staan frontaal opgesteld met fors geschapen geslachtsorgaan en al.
In de kunsten is dat allemaal al lang gewoon. Maar toch… als het er zoveel zijn, zoals op Masculin, bekruipt je een gevoel dat je als man niet hebt bij een expositie met vrouwelijke evenbeelden. Zo ligt de gesneuvelde held Hippolytus op bovenstaande afbeelding – in 1828 vereeuwigd door Joseph Désiré Court – er ineens wel heel demonstratief bloot bij.
Masculin biedt ook een verrassing. Tussen alle lichamelijk vertoon, ligt er in een zaaltje een superrealistisch mannelijk naakt op een verhoging. Kleiner dan de werkelijkheid. Je blijft verbaasd staan kijken naar de sculptuur van deze kleine man die erbij ligt alsof ‘ie gestorven is. Het is van kunststof, compleet met ingeplante beharing, gemaakt door de Australische beeldhouwer Ron Mueck die daarmee zijn overleden vader wil eren. Het publiek staat er zwijgend omheen. Zelden werd de dood zo kwetsbaar, zo ontroerend vereeuwigd. De blootheid van deze oude man stijgt op de expositie ver boven alle aanwezige erotiek en spierkracht uit.
Masculin Musée d’Orsay, Parijs. Open: 9.30-18.00 uur. Maandagen gesloten. T/m 2 januari 2014.
Gerrit velthuis