Anna Volovitsch in Atelier Marcel Hastir in Brussel.
Foto: Liesbeth Honders
VERSLAG (Brussel, 29 maart) – Wij stonden op deze zomeravond in de lente van 2014 voor een oud Belgisch huis dat geklemd staat tussen twee eigentijdse kantoorkolossen, waarmee een groot deel van de Rue de Commerce is herbouwd. Het huis op nummer 51 ziet er uit als een goedkoop hotelletje, maar hier woonde tot zijn dood op 105-jarige leeftijd in 2011 de Belgische kunstschilder en verzetsstrijder Marcel Hastir.
Vanaf het begin in 1935 was zijn atelier een ontmoetingsplaats voor jonge mensen, kunstenaars en musici. In de oorlogsjaren leidde hij een ‘schilderschool’, een dekmantel voor anti-Duitse activiteiten. Als kunstenaar was Marcel Hastir portretschilder, tekenleraar en restaurateur van schilderijen.
Hier was het dat wij op zaterdag 29 maart de enigszins scheefgezakte trappen beklommen naar het voormalige atelier van Marcel Hastir op de bovenste etage waar die avond een pianorecital zou worden gegeven. Dat ruim vier meter hoge atelier ziet er nog steeds zo uit als Marcel Hastir het betrok. Twee platte dakramen en een groot atelierraam achter een gordijn, geel verkleurd behang en stucwerk, een oude parketvloer, een potkachel uit de tijd van Picasso, oude ezels waarop grote vrouwennaakten rusten. En overal schilderijen, gipsbeelden, affiches, oude boeken en foto’s, zoals van de zangeres Barbara die in haar jonge jaren in Atelier Marcel Hastir heeft opgetreden.
En een bonte verzameling van ongeveer zeventig zitplaatsen, van keukenstoelen tot versleten leren fauteuils, met zicht op een Japanse salonvleugel. Zeer Belgisch uitziende dames en heren, de meeste op leeftijd, zaten te wachten op de Russische pianiste Anna Volovitch. Zij bleek een mooie, in het zwart geklede, zelfbewuste jonge vrouw die zelfverzekerd achter de Kawai-vleugel plaatsnam. Beide hadden echter last van elkaar. Anna Volovitch van een moeilijk aanspreekbaar instrument dat in het hoge register een schel, droog geluid ten gehore bracht en in de laagte wel lekker gromde, maar meer daverde dan peilloze afgronden te openen. Bovendien was de piano in het middenregister enigszins ontstemd. Een ‘spijkerbak’, zoals men dat in de wandelgangen van de muziekpraktijk noemt.
Maar ook de Kawai had het niet gemakkelijk. Het instrument werd zonder dralen aangepakt door de onbarmhartige Anna Volovitsch. Ze beproefde krachtig de weerstand in het hoge register en verkende onverveerd de lage regionen, iets wat bij Bach-Busoni gewoonlijk tot stevig vuurwerk kan leiden, maar nu tot een flinke hoop spaanders werd gehakt.
Het werd al snel duidelijk, Anna Volovitch – op YouTube te zien en te horen op pianoconcoursen waar ze enkele Beethovensonates weliswaar heel eigenzinnig, maar in ieder geval muzikaal en expressief vertolkt – had kennelijk geleerd dat piano spelen vooral virtuoze techniek en bravoure dient te zijn. Overrompeling, geen gezeur en gelispel. Daardoor traden er de rest van de avond twee verschijnselen op. Haar vertolkingen meden diepgang en gevoel, ontbeerden de nodige samenhang en kregen op onverwachte plekken een grote nadruk. En daarbij sloeg ze in haar ijver vaak mis. Complete akkoorden soms. Gelukkig kende zij haar eigen grenzen. Dus smokkelde ze waar het nodig was, twee akkoorden in één en het overslaan van stukjes al te snelle passage. Maar ze had de harten van haar publiek gewonnen met haar vanzelfsprekendheid, haar no-nonsens touchér en haar jeugdige, zelfbewuste uitstraling.
Was dat heel erg?
Ach, het was eigenlijk heel curieus allemaal. Om eerlijk te zijn was Marcel Hastir ook geen topkunstenaar. Een kind van zijn tijd met een mix van braaf academisme en Franse charme. Zoals het atelier ook geen goed geoutilleerde concertzaal is. Maar juist daardoor was het heel bijzonder, zo’n huis waar je na het binnenstappen in een andere tijd terecht komt. En Anna Volovitch? Die weet zichzelf in ieder geval goed te verkopen; ze kreeg de aanwezigen zelfs zover dat deze enthousiast voor een toegift klapte. De Turkse Mars van Mozart. Hoe kan het anders.
ERIC BOS
Anna Volovitch speelde Chaconne van J.S.Bach / F. Busoni, Sonate in C, KV 330 van W.A. Mozart, Ballade no 1 in g, op 23 van F.Chopin, Kinderszenen opus 15 van R.Schumann en Zes moments musicaux van S.Rachmaninoff.