Sietse W. Jonker: ‘De toevlucht’ (2013)
olieverf en acryl op paneel (23,5x44cm).
Copyright: Galerie Den Andel.
Stillevenschilder Sietse W.Jonker (Bergen, 1972) uit Leeuwarden huldigt een belangrijke uitspraak van de Franse kunstenaar Eugèn Delacroix (1789-1863): ‘In een schilderij schijnt een geheimzinnige brug te bestaan tussen de geschilderde voorwerpen en de geest van de beschouwer.’
Dat lijkt nou niet direct te slaan op het hierbij afgebeelde schilderij met de titel ‘De toevlucht’. We zien superrealistisch geschilderde voorwerpen die daar alleen maar lijken te staan om te pronken, om te glimmen, om ons te doen omvallen van de kleurigheid. Met andere woorden: het is wat het is, geschilderde schoonheid, meer niet. Daar hoor je in deze tijd nog steeds kritiek op, dat realistisch geschilderde stillevens alleen maar vertellen hoe goed de maker kan schilderen. Je kunt immers zelfs zien dat de geschilde mandarijn een beetje is uitgedroogd na een paar dagen poseren.
Maar Delacroix zit verborgen tussen de pagina’s van het dichtgeslagen boek, in het inwendige van het blauwe schaaltje, verstopt in het kistje links. En kijk eens hoe dat witte kommetje de kleuren uit de omgeving weerkaatst. Een wonder van schilderkunst. Bedoelde Delacroix dat?
Het begint er echter mee dat een van de Latijnse woorden op de rug van het boek onleesbaar blijft; ‘meus es tu’, lezen we. Maar wat staat ervóór, verborgen onder dat propje papier?
Sietse W.Jonker wil dat geheim voor een keertje wel onthullen. ‘Susceptor’, zegt hij. Toevlucht. Susceptor meus es tu, ‘Gij zijt mijn toevlucht’. Dat doet denken aan een zin uit Psalm 91 die Josquin des Prez in 1521 op muziek heeft gezet. Met die koorzang stijgen we van het stilleven omhoog. De tekst op het boek is ons vervoermiddel. De blauwe ondergrond lijkt een weerspiegeling van de hemel. ‘Het blauw verbeeldt de aanwezigheid van de Heilige Geest’, zegt de kunstenaar. ‘In het doosje bevindt zich een spiritueel geheim.’
De mandarijn die zijn omhulsel verliest, symboliseert het zich openstellen voor het bovenzinnelijke. Dat is wat wij ook zouden moeten doen, hoopt Sietse W. Jonker. Zo echoot de uitspraak van Delacroix door het stilleven, dat geen stilleven is maar een mystieke ervaring.
‘De toevlucht’ is te zien op de jubileumtentoonstelling van Galerie Den Andel, Streekweg 1 in Den Andel. Open: vr. t/m zo en feestdagen 13-17 uur. T/m 3 augustus. www.swjonker.nl