Henk Helmantel in zijn atelier in Westeremden.
Foto: Hans de Bruijn (2014)
Hier staan we dan. Wachtend op de dageraad. Vandaag zijn we een tinnen kan, en drie appels. Verre nazaten van familieleden uit de Barok. Maar zo is onze meester niet. Geen barokke pronkzucht, geen glanzende rol in een theatrale opstelling. Onze meester houdt van streng, van geordend, van strakke composities. Hij lijkt Mondriaan wel. Van slempen of met de modellen feesten moet je hier niet zijn. Hier heerst stilte, de strenge en geconcentreerde blik van de meester.
De zon is al op. Als hij vandaag wat wil, moet hij opschieten, anders is het volmaakte licht alweer voorbij. We horen geluiden in het grote huis. Een deur piept, stemmen. De borden en kopjes in de keuken maken lawaai. Maar dat is een wat armoedige familietak, een tikkeltje ordinair. Brood er op, kruimels tot slot en afwassen maar. Daar hebben wij geen last van. Wij bewonen het heiligdom van de meester. Soms werkloos, maar vandaag in functie. Kijk eens hoe het licht ons kleur geeft, hoe keurig we in het gelid staan om vereeuwigd te worden. Vereeuwigd! Is dat geen grote vreugde? De tijd heeft amper vat op ons, want hier heeft elke keer het grote wonder plaats, we worden een meesterwerk. Op meesterwerken heeft de tijd geen vat. Sommigen van ons zijn al eeuwen oud. Maar dat vindt onze meester juist mooi. Zelf wordt hij in februari zeventig jaar.
Ah, daar gaat de deur open. De meester komt. Hij aarzelt op de drempel, roept nog iets naar zijn vrouw en stapt dan toch binnen. Hij rommelt wat met kwasten en penselen, de gebruikelijke handelingen en dan begint het. Hij kijkt naar ons. Van het doek naar ons en weer terug. Zo intensief zal hij nooit naar de keukenborden kijken. Hij bestudeert ons, terwijl hij ons toch al jaren kent. We houden onze adem in. Hij fronst zijn wenkbrauwen van de concentratie. En daar gaat het. Blik voor blik, streek voor streek, toets voor toets. Het licht doet het stof dansen en dwarrelen. Door dat licht zijn we wie we zijn.
Deze foto is afgedrukt in ‘Atelier – 90 kunstenaarsportretten’, met zwart-wit foto’s van Hans de Bruijn. Tekstbijdragen van Joost Zwagerman, Ileen Montijn e.a.
Uitgeverij: 99 uitgevers/publishers, Haarlem (27 x 27 cm) 204 pag. Prijs: € 30,00