Harma Heikens: ‘Toys in the Attic’ (2014)
gestolde en beschilderde pasta.
Groningen (28 augustus) Er is weer eens wat te doen om een kunstwerk. Er zijn nu eenmaal mensen die kunst haten omdat ze het niet begrijpen. omdat het iets is wat anderen belangrijk vinden, omdat het tot de wereld van de elite of de intelligentsia behoort en omdat ze denken dat ze moeten meebetalen aan iets waar ze niet om hebben gevraagd. En zo kun je nog wel een heleboel redenen bedenken, al was het alleen maar dat je met het vernielen van kunst meteen krant en tv haalt; je genereert aandacht voor je negatieve gedrag.
Alles is al gezegd over de rel rond de sculptuur ‘Toys of the Attic’ (speelgoed van zolder) van kunstenaar Harma Heikens uit Groningen op het theaterfestival annex braderie Noorderzon, naar aanleiding van de serieuze bedreiging met grof primitief geweld door twee onbekende mannen op het kunstwerk en indirect op de medewerkers van de Noorderzaon-organisatie. Erg genoeg. Je denkt dan dat er door de organisatie aangifte wordt gedaan. Maar nee, Harma Heikens moest haar kunstwerk weg halen. Er werd nauwelijks of geen woord met haar gewisseld. De organisatie keerde haar de rug toe, naar het hele kunstproject op Noorderzon dat bij aanvang met veel poeha was aangekondigd. Kunst op Noorderzon. Tjonge, jonge.
Erger is dat tot verwijdering besloten werd omdat de organisatie ten onrechte vermoedde dat de kunstenaar naar de krant gestapt was. Dit ongeïnteresseerde, onbeschofte gedrag van mensen die iets in huis halen waar ze niet mee weten om te gaan en die meteen zwichten voor een dreigement van enkele hooligans is het meest schokkend. Ook het weigeren van aangifte en het niet inzetten van extra beveiligers geeft aan dat hier mensen een verantwoordelijkheid hebben gekregen die ze niet kunnen dragen. Incompetent dus.
Is Toys in the Attic dan niet een beetje schunnig kunstwerk? Zo’n onschuldige kleuter met een lammetjesmasker en een dildo in haar handjes en een afgezakt broekje, kan dat eigenlijk wel?
Was het de kunstenaar te doen om te choqueren, gaat het hier om pedofilie, zoals links en recht is beweerd, een geaardheid die in deze tijden overdreven onder schot ligt?
Het gaat wel degelijk om seksualiteit en kinderlijke onschuld, een combinatie die pedofielen danig kan prikkelen. Maar er is zoveel op tv en op internet dat op dat vlak prikkelend kan zijn. Mag het dan niet gemaakt of bekeken worden? Hoort zoiets in een publieke ruimte als een festivalterrein? Dat laatste is inderdaad de vraag, confronterende en seksueel gekleurde kunst is iets heel normaals, maar niet in de publieke ruimte. Het werd eerder al getoond in enkele galerieën. Kinderen die het i.v.m. een schoolproject bekeken hadden, zijn voor zover ik weet niet getraumatiseerd. Het gaat om meisjeskamerromantiek en boze dromen, maar vooral om Roodkapje en de wolf. De wolf in de vorm van een lief grijnzende clown die wel zin heeft in zo’n lekker hapje.
Als de festivalleiding het onvoorbereide publiek gewoon had gewaarschuwd dat het kunstwerk sommige mensen kan doen schrikken, was er niks aan de hand geweest. Maar nogmaals: incompetent. Laat Noorderzon zich voortaan gewoon bezighouden met tenten opzetten, terrasstoelen sjouwen, bierpompen plaatsen en kaartjes verkopen. En laten kunstenaars dat terrein het liefst mijden.