Elvira Dik: ‘Festen’ (2015) olieverf op doek (100x150cm)
copyright: Elvira Dik
Kunstenaar Elvira Dik uit Hoogeveen bakt taarten en smeert boterhammen van minstens een meter breed. Dat doet ze met olieverf op doek. Op een geloofwaardige manier snoep en etenswaren schilderen is sowieso een kunststukje, maar in wandgrote afmetingen wordt het bijna een wonder. Zelden ziet olieverf er zo smakelijk uit. Het water loopt ons in de mond als we in de expositieruimte van Hotel Americain in Amsterdam rondlopen.
Het valt nog helemaal niet mee om etenswaren en lekkernijen zo te schilderen dat je bijna vergeet dat het gewoon schilderijen zijn. Op de Klassieke Academie in Groningen waar Elvira Dik haar opleiding volgde, deed ze haar eerste ‘taartjeservaringen’ op. Totdat ze zich met digitale collages ging bezighouden die op haar eindexamententoonstelling in 2011 aangenaam uit de toon vielen. Abstracte vlakken en ruimte-illusie ineen.
Het zijn ook bij haar realistische smulstillevens de abstracte vlakken die voor spanning en dynamiek zorgen. Macrofiguratie, noemt ze het zelf. Maar er valt meer te beleven dan alleen een verbluffend geschilderd megaportret van een taart, brood of snoep. Taarten komen uit gebaksdozen, snoep uit een papieren zak. Dat verpakkingsmateriaal kreeg in haar taartschilderijen dezelfde functie als de abstracte vlakken in haar collages. Ze versterken de compositorische spanning in wat een feestelijke rondedans van heerlijkheden lijkt. De nadrukkelijke schaduwen van messen, vorken en dessertlepels waarschuwen ons echter al.
Goed beschouwd blijken sommige van haar grote smulstillevens eigenlijk meer op een slagveld. Datgene wat rest als het feest met slaande ruzie is geëindigd. In de al enigszins geruïneerde taart op dit schilderij steken taartschep en -mes agressief in de tere cake met zachte room. De schots en scheef staande vlakken erachter wekken een verontrust gevoel. En als we dan naar de titels van veel van haar schilderijen kijken, wordt dat nog eens versterkt. Die zijn stuk voor stuk ontleend aan heftige filmdrama’s zoals ‘Remains of the Day’, ‘Scènes uit een huwelijk’, ‘Death in Venice’, ‘Don’t Look Now’ en ‘Festen’.
De waarheid is boven tafel gekomen, de gasten keren gedesillusioneerd naar huis. Wat overblijft is het slagveld van aangesproken lekkernijen. Dat is wat Elvira Dik ons voorschotelt. Een feest zonder happy end.
‘Groots uit de verf’, schilderijen van Elvira Dik. Hotel Americain, Amsterdam. Tot 8 januari 2016.