Rob Scholte: ‘Zeilboot en molen’ (2009) achterkant borduurwerk.Niets was een vreselijker uiting van burgerlijkheid dan het borduurwerkje. Het summum van kitsch. De borduurrage is intussen grotendeels voorbij, borduurwinkels sluiten stuk voor stuk hun deuren. Maar kunstenaar Rob Scholte (Amsterdam, 1958) heeft daar andere ideeën over. Kitsch en kunst, commercie en kunst, hij doet er iets mee en het wordt iets nieuws. En voor we het weten zijn we daar weer aan gewend. Vanaf 2005 begon hij met het verzamelen van borduurwerkjes. Daarvoor struinde hij de kringloopwinkels af. Populair zijn de Hollandse molen, de Urker schipper, het VOC-schip. Beroemde kunstwerken zijn ook geliefd. Dat je zelf niet kan schilderen, maar wel een Nachtwacht van borduurzijde kan maken, is eigenlijk nog veel knapper, al is het namaak. Rembrandt zou dat niet voor elkaar hebben gekregen. De Nachtwacht is de topper onder de borduurwerkjes, meteen gevolgd door het Melkmeisje van Vermeer. Een Mondriaan? Kom je niet tegen.
Rob Scholte heeft een groot respect voor al dat borduren, vanwege het geduld en de volharding. Hij ziet de liefde waarmee alles geborduurd werd en wilde daar een tentoonstelling van maken. Zijn ingreep was om alle borduurschilderijtjes om te draaien. Wat je dan ziet is de achterkant, een wirwar van kleurige draden, netjes afgewerkt, of rafelig. Die achterkant verraadt iets van de borduurder, slordig, lui, perfectionistisch, gekneed in het vak of beginner.
In Museum De Fundatie in Zwolle sta je oog in oog met complete wanden vol achterkanten van borduurwerkjes. Je vreest dat je de aanblik niet kunt verdragen. Borduurwerk in een museum en dan ook nog de lelijke achterkant. Maar juist door de lelijkheid en de mechanische herhaling van steeds dezelfde plaatjes krijgt het een serieel karakter. Wat je ziet, is kleur. Rafels, draden, knopen. Hoe vager het plaatje daar doorheen schemert, hoe interessanter het er uitziet.
Rob Scholte heeft oog voor zulke effecten. En doordat hij hele series Nachtwachten, Melkmeisjes of Urker schippers naast en boven elkaar plaatst, raakt al die kitsch over de top en ontstaat er iets nieuws. Een nieuw beeld. Precies wat ‘echte’ kunst doet: een nieuwe beeld scheppen. Prachtig.
Rob Scholte’s Embroidery Show. Museum De Fundatie in Zwolle. Open: di t/m zo 11-17 uur. T/m 18 september 2016.