Jannes de Vries: ‘Koolzaadveld met boerderij'(1984) olieverf op doek
Foto: Wout van Mullem
‘Kleurendrift, het land van De Ploeg’, heet de tentoonstelling met landschappen in Borg Verhildersum. We gaan kijken en lopen verrast rond. Het werk komt uit privécollecties en is daardoor bijna nooit te zien. Hoe kleurig was De Ploeg. De schilderijen wedijveren met elkaar om het thema te rechtvaardigen. Na afloop weten we het helemaal zeker: de nieuwe kunst na 1918 gaat vooral over kleur en dan pas over vorm, experiment of techniek. Maar nergens is het Groninger landschap zo kleurig uitgebeeld als op dit schilderij van Ploegkunstenaar Jannes de Vries. Zo’n intense waterval van kleur kan ook alleen maar uit zijn hoofd en handen voortkomen.
Juist hij die zich niet aansloot bij het Ploegpalet, die praktisch de enige was die zich niks aantrok van de vernieuwingsdrang bij de Ploegers sinds hij in 1924 lid was geworden, kneep in volle overgave zijn verftubes over het Groninger landschap uit. Zo anders dan de werkelijkheid. Nou ja, voor dat knalgeel lag natuurlijk het koolzaad model. Dat schildert elk jaar het bescheiden Groningen in een woeste baaierd van geel. Maar verder… waar stond die boerderij met dat Italiaanse groene dak, waar vind je dat lila riet langs een knalblauwe sloot met oranje slootkanten? En alsof het nog niet gek genoeg is, waar welft zich zo’n zware, tropischblauwe hemel met lila wolkjes over het Ommeland?
Van Jannes de Vries wordt wel gezegd dat ‘ie eigenlijk een traditioneel landschapsschilder was, geen echte Ploeger. Maar als je zijn Drentse dorpsgezichten kent, die exotische kleurenwereld waarin de Afrikaans aandoende behuizingen rond lila zandpaden onder palmvormige bomen tegen elkaars kleuren staan te leunen, dan hebben we te maken met een rasmodernist. Iemand die volop buiten Groningen en Drenthe heeft rondgekeken. Een directe navolger van de Franse schilder Paul Gauguin.
Waar het bij de in Meppel geboren Jannes de Vries vandaan kwam, leek niet duidelijk. Maar hij had, meer dan elke andere Ploegkunstenaar veel van de wereld gezien. Parijs, waar het qua kunst ‘kookt en bruist’, zoals hij schreef. Florence, waar de kleuren hem overweldigden, Tunesië en Marokko, waar de mensen in felkleurige kleding liepen, dezelfde kleuren die we later in zijn schilderijen terugzien. Dat verblijf in Noord-Afrika, dat was hem in het schildersbloed gaan zitten en had zijn palet gevormd. Zo kwam Jannes de Vries in het Noorden terug, als een Drent met een Afrikaanse kijk op het landschap.
Kleurendrift, het land van de Ploeg. Landgoed Verhildersum in Leens. Open dinsdag t/m zondag 10:30 tot 17:00 uur. T/m 28 oktober 2018