Sandro Botticelli: ‘Vrouwelijk ideaalbeeld – Simonetta Vespucci’ (ca 1480) detail. Copyright: www.settemuse.it
Simonetta Vespucci heette ze en ze is op dit schilderij van Sandro Botticelli (1445-1510) rond de 27 jaar oud. Een mooie, jonge vrouw met prachtig rood haar. Geen wonder dat de prominente schilders in Florence haar graag als model hadden. Ze was als adellijk meisje getrouwd met een edelman, maar niemand vond het vreemd dat ze schildersmodel was, want haar legendarische schoonheid was in het Florence van die dagen boven alle deugd en trouw verheven.
Het portret staat in een Duitse boekuitgave, een fraai platenboek over vrouwen en parels. Het bevat talrijke schilder- en fotoportretten van mooie vrouwen met parels. De meeste parels zijn te vinden aan een meterslang parelsnoer op een foto van filmactrice Audrey Hepburn. Het kleinste aantal vinden we aan het oor van het wereldberoemde Meisje met parel van Vermeer, een portret dat zonder die ene parel lang niet zo beroemd was geworden. In de kleding van Simonetta Vespucci wemelt het echter van de parels.
Alle juwelen, ook parels, hebben altijd tot doel gehad de mooiste vrouwen nog mooier te maken. En vrouwen zijn dol op parels. Een cliché? Dat denken we maar. Zolang er juweliers bestaan, zolang echte parels voor weelde staan, zolang vertegenwoordigt het cliché de werkelijkheid.
In Frauen und Perlen wordt verteld dat de identiteit van het pareldragende model van Botticelli lange tijd onbekend was, maar dat kunsthistoricus Aby Warburg eind 19de eeuw definitief op Simonetta Vespucci wees. Ze draagt een camee om haar hals met een afbeelding van Venus, Vulcanus en Cupido. Venus bedroog haar echtgenoot Vulcanus met de god Mars, Het gaat in dit portret dus over liefde, ontrouw en jaloezie.
Simonetta stond ook model voor De geboorte van Venus. Daarop staat ze op een schelp. Hoewel er op het Venusschilderij van Botticelli geen parel te bekennen is, zou de Venus toch in dit boek over vrouwen en parels hebben gepast. De schelp stond in de Renaissance in Italië symbool voor de vagina. En draagt niet elke vrouw haar eigen verborgen parel met zich mee? Die van Venus moet dan wel de kostbaarste zijn.
Claudia Lanfranconi: Frauen und perlen 150 pag. (uitgeverij Elisabeth Sandmann Verlag München) kan besteld worden via de boekhandel of rechtstreeks via www.bol.com (27,99 euro), www.amazon.de (24,90 euro) www.buchfreund.de (29,90 euro).