Nan Goldin: ‘Greer and Robert on the bed’, NYC (USA) 1982 Copyrights: Nan Goldin Studio – New York
Zo op het eerst gezicht lijkt het werk van de Amerikaanse fotografe Nan Goldin (1953) verwant aan dat van haar landgenoot Larry Clark dat we jaren geleden in het Groninger Museum hebben leren kennen. Daarop zagen we verslaafde, beschadigde en vrijende jongeren op onbewaakte momenten vereeuwigd. Bij Larry Clark zijn zulke scènes vaak pornografisch en de modellen erg jong. Bij Nan Goldin gaat het om volwassen mensen op de rand van de samenleving.
Voor een doorsnee burger is het vaak schokkend om te zien hoe andere mensen proberen te overleven. Rauwe portretten van travestieten, verslaafden of aidslijders, vrienden en bekenden van Nan Goldin, die zelf ook deel uitmaakt van dergelijke scenes. Als we haar uitgebreide fotoseries in Rotterdam bekijken, een prachtig en indringend overzicht, strijden mededogen, verbijstering en weerzin om de voorrang. Het zit ‘m niet in de bizarre outfits die de mensen op haar foto’s dragen, de demonstratieve travestie, de lijflijke beschadigingen of de kwetsbare naaktheid van haar vrienden.
Het schokkende zit ‘m in de aanblik van de intense eenzaamheid, de wanhopige pogingen van mensen die te doorbreken, de verloren levens. Zoals op deze foto van Greer en Robert die warmte en bevestiging bij elkaar zoeken, maar door hun hevige verslaving niet met elkaar, maar met hun drugs zijn versmolten. Sowieso is het bed voor Nan Goldin vaak het slagveld waarop de strijd om te overleven zich afspeelt.
Voor Greer, die we op deze foto uit 1982 zien liggen, eindigde het leven al vroeg, in 1999. Op de foto is het of ze doorschijnend is geworden zoals ze, ernstig vermagerd, zich nauwelijks meer bewust lijkt van haar omgeving.
De tentoonstelling is zo opgezet, dat je een aantal verduisterde kabinetjes moet afwerken met in elk ervan een diashow waarbij Nan Goldin zelf ook regelmatig is te zien, deel uitmakend van het wereldje dat ze en passant vereeuwigde. Daarbij horen we de muziek die ze zelf draaide tijdens de diashows die ze gaf.
Snapshots of niet, Nan Goldins toevallig aandoende beelden zijn vaak doordacht van compositie en kleur en de houding van haar modellen verraden regelmatig een vorm van enscenering, hoe vluchtig die ook heeft plaatsgehad. Het maakt, anders dan bij Larry Clark, dat onze medemensen van de rauwe zelfkant een bepaalde schoonheid en in ieder geval een ontroerende waardigheid behouden.
Nan Goldin ‘Poste Restante’ Nederlands Fotomuseum Las Palmas, Wilhelminakade 332, Rotterdam. Open: di t/m vr 10-17, za en zo 11-17 uur. T/m 2 januari.