Titiaan: ‘De Venus van Urbino’ (1538).
Copyright: wikipedia.org
Wat moeten we als noorderlingen in de Antwerpse galerie MariondeCannière? Daar heeft iets plaats dat je een Europees onderwerp kunt noemen. Daar horen wij ook bij. Het gaat over plagiaat in de kunst. Zoals bij de tekeningen en schilderijen van Marlene Dumas die ze naar bestaande foto’s of tv-beelden maakt, de vraag kan opkomen: is dat geen plagiaat? Volgens de kunstwereld niet, volgens een Belgische justitie wel.
Foto’s worden bij Marlene Dumas schilderijen, dus iets heel anders. We leven in een overspannen beeldcultuur. Als je de copyrights van een afbeelding op internet probeert te achterhalen valt dat vaak helemaal niet mee. Schilders en andere beeldmakers doen niets anders dan putten uit een beeldcultuur waar ze zelf aan bijdragen. Hun werk wordt weer gebruikt door collega’s, waar ook ter wereld. Als het interessant is of actueel, dan valt de wereldbeeldbank niet te omzeilen. De beeldbank is onze eigentijdse inspiratiebron, zoals eeuwen geleden de Salon met werk van anderen dat was. Naschilderen van meesterwerken in musea werd gestimuleerd door de kunstacademies. Dan leer je nog eens wat.
Rembrandt imiteerde ook voorgangers. De Venussen van Giorgione, Titiaan of Jacopo di Vecchio uit de Renaissance zijn eveneens van elkaar overgenomen. Even bloot, op dezelfde plek, in dezelfde houding en meestal met een hondje, alleen de achtergrond wisselt. Hoe vaak zijn Vermeer en Hopper niet geïmiteerd door schilders, cineasten en fotografen? Edouard Manet imiteerde de Venusschilders in zijn wereldberoemde ‘Olympia’ (1863). Alleen is het hondje daar een kat. Zijn ‘Le Dejeuner sur l’herbe’ is weer ingegeven door Giorgiones ‘Landelijk Concert’.
Maar daar is nu verandering in gekomen. De Belgische kunstenaar Luc Tuymans maakte naar een persfoto van de politicus Jean-Marie de Decker een schilderij en nu staat heel België op z’n kop. Of het mooi is, is iets anders. De maakster van de foto diende een aanklacht in en Tuymans werd door een rechter van plagiaat beschuldigd en mag zijn schilderij nergens meer vertonen. Maar nu hebben meer dan honderd kunstenaars het schilderij van Tuymans en de foto van de persfotografe als inspiratiebron genomen. Die plagiaten hangen tot 28 maart in Galerie MariondeCannière aan de Pourbusstraat 3 in Antwerpen, omdat fotografe noch Justitie enig idee hebben van wat in de kunstwereld al eeuwen en eeuwen de gewoonste zaak van de wereld is.
www.mariondecanniere.com