Dominique Roman: ‘De Arena in Arles’ca 1888 (albumine).
copyright: Museon Arlaten, Arles.
Voor deze foto van de Arena in de Zuidfranse stad Arles had de plaatselijke fotograaf Dominique Roman rond 1880 zijn camera geposteerd. Roman is een typisch Arlesiaanse naam die verwijst naar de oorspronkelijke bewoners in dat gebied, een allegaartje van Galliërs, Kelten en Romeinen. De Arena werd, evenals het Romeinse theater iets verderop, gebouwd voor het vertier van de bewoners van de Romeinse stad Glanum, een paar kilometer verderop. Nu is het een indrukwekkende ruïne, maar in de 19de eeuw waren alleen een grote triomfpoort en een grafmonument zichtbaar, de rest moest nog opgegraven worden. Tegenover de triomfpoort van Glanum liggen het klooster Saint Paul-in-Mausole en de uitgestrekte olijfboomgaarden die de Romeinen hadden aangelegd.
Roman kreeg als opdracht de vele historische gebouwen en kloosters in Arles en omgeving op foto vast te leggen voordat het verval definitief toesloeg. Je kon hem dus zomaar tegenkomen als je door Arles wandelde. Het is ook heel goed mogelijk dat Vincent van Gogh de fotograaf aan het werk zag, als hij van het Gele Huis door de stad liep, op weg naar het café van Madame Ginoux op het Place du Forum, samen met Paul Gauguin die toen bij Van Gogh inwoonde.
Wat opvalt is dat Dominique Roman wel stenen fotografeerde, maar geen mensen, terwijl Van Gogh de Romeinse ruïnes leek te vermijden en het liefst mensen schilderde, cafégangers, portretten, wandelaars langs de rivier de Rhône. Eén keer vereeuwigde hij het vlakbij gelegen Romeinse amfitheater, maar op dat schilderij krioelt het van de mensen, je moet zoeken om een stukje van de tribune te vinden. De imposante Arena, een wat kleiner uitgevallen colosseum dan dat in Rome, domineert de stad. Roman heeft dan ook complete series gemaakt van de buitenkant en het binnenterrein.
Dat gebrek aan interesse voor ruïnes bij Van Gogh zien we een jaar later terug, toen Van Gogh naar het klooster Saint Paul-in-Mausole werd gebracht om te genezen van zijn aanvallen van verwardheid en razernij. Hij schilderde er de tuin, de blauwe bergrug van de Alpilles, de olijfboomgaarden. Maar de triomfpoort en het grafmonument van de stad Glanum die tussen de bomen opdoemde liet hij links liggen. De betekenis van de dingen lag voor hem in heel andere onderwerpen.