G.H.Breitner: Geesje Kwak in rode kimono (1893) gelatine-zilverdruk.
Copyright: www.thehistoryblog.com
De kimono’s die Geesje Kwak, het model van de schilder George Hendrik Breitner (1857-1923) droeg, hangen in vitrines in het Rijksmuseum. Nou ja, niet de echte, maar ze lijken er sprekend op en ze zijn minstens zo oud. Kimono’s, kamerschermen en waaiers, het ‘japonisme’ was toen een hype. Breitner speelde daarop in met zijn kimonoschilderijen. Hij ensceneerde alles zo dat het leek of zijn model in een Japans boudoir woonde, al passen de Perzische kleden die hij er neerlegde natuurlijk minder goed bij. Maar die zorgen voor een warme uitstraling. Alle schilderijen die Breitner van Geesje Kwak in kimono maakte, zijn warm door het overvloedige rood, door de intimiteit van een meisjesmodel op een divan of voor een spiegel. Het is volmaakte illusie. We kunnen zomaar dat atelier binnen en kijken naar Geesje en naar haar blauwe, rode en witte kimono’s.
‘Meisje in kimono’ is een complete tentoonstelling rond één onderwerp. Over Geesje Kwak met haar melancholieke blik, haar tengere postuur, haar verlegen uitstraling. Die kimono’s zijn veel te groot voor haar magere lijf, maar dat wekt juist een zekere ontroering. Ze ondergaat alles zonder protest en ligt en zit en staat geduldig tot meneer Breitner klaar is met zijn schilderij. Twee jaar lang, tussen haar zestiende en achttiende jaar is ze zijn model. In 1893 schilderde hij haar voor het eerst. Dan staat ze voor de spiegel en frunnikt wat aan haar oorringetje. Daarna volgden nog twaalf meisje-in-kimono schilderijen. En natuurlijk alle foto’s en tekeningen die hij van haar maakte.
Het is niet alleen dat warme impressionisme waardoor we met enige schroom de zalen betreden. Het gaat ook niet alleen om die kimono’s, het is het jonge model dat zo liefderijk door Breitner is vereeuwigd. Het is de verstilling ervan die ons maant een beetje zachtjes te doen.
De mensen in Breitners tijd vonden die volgens hen ‘lelijke, grof en stokkig’ geschilderde Geesje maar niks. Ze bewonderden wel de tapijten en ze keken verrukt naar de kimono’s.
Geesje overleed al in 1899. Ze werd 22 jaar. ‘Meisje in kimono’, het is een mooie tentoonstelling die je moet hebben gezien, maar het is vooral een ode aan Geesje Kwak.
‘Breitner – Meisje in kimono’. Rijksmuseum, Amsterdam. Open: alle dagen 9-17 uur. T/m 22 mei 2016.