1207 Ida aan zee

Wie deze foto van een vrouw aan zee bij een gedicht van Gioconda Belli heeft gemaakt was niet te achterhalen.

Hé, hier trefffen we Ida Ilsted zomaar bij zee aan. Het water spat wel tien meter hoog als het tegen de kust slaat. Ida deert het niet, zo te zien. Gewoonlijk zit of staat ze model in een van de interieurs van de Deense schilder Vilhelm Hammershøi (1873-1916), met een zilveren schaal onder haar arm, aan tafel met een stoplap, achter de piano. Altijd van achteren, net zoals hier aan zee. Dezelfde verstilde houding, hetzelfde kapsel, dezelfde kleding. Ida was niet alleen model, maar ook de verloofde van Hammershøi en later zijn vrouw. Nooit zien we haar in de tuin of boodschappen doen in Kopenhagen waar ze woonde. Laat staan aan zee.

Een Deense Vermeer werd Hammershøi genoemd. Zo’n interieur, dat licht, de vrouw. Het ingehouden kleurenpalet, al die grijsnuances, de strenge, Deense, maar sfeervolle interieurs. Alsof er elk moment iets bijzonders kan gebeuren. En dan die geheimzinnige Ida van wie we alleen maar haar rug kennen. Dus toen deze foto op internet tevoorschijn kwam, met die eenvoudig geklede vrouw en dat opspattende schuim, die zich niet omver laat waaien, was dat een ware verrassing.

Het is Ida natuurlijk niet, de foto is in deze tijd genomen. Maar het kan zijn dat de fotograaf Ida uit zo’n schilderij heeft geplukt en in zijn zeefoto heeft geplakt. Om het contrast tussen wilde natuur en menselijke ingetogenheid te laten zien. De foto staat bij een gedicht van de Nicaraguaans schrijfster Gioconda Belli (Managua, 1948). Het is een advies aan vrouwen hoe die zich moet wapenen tegen het geweld van de mannen die de baas zijn en hun wil aan iedereen willen opleggen en vrouwen haten omdat zij draagsters zijn van alles wat hen uit hun evenwicht haalt. Zoals empathie, gevoel, zorg, liefde. ‘Beesten die zich met je hart willen voeden’, heet het in dat gedicht.

Gioconda Belli is vooral bij vrouwelijke lezers geliefd. Haar bewogen leven onder verschillende dictaturen en ervaringen met macho-mannen, verwerkt ze in haar romans over liefde, lust en dood. En dan is zo’n foto van een tengere, onbewogen vrouw, Ida of wie dan ook, tegenover dat brute watergeweld ineens een beeld van vrouwelijke kracht. Tegen de verdrukking in. Mag Ida daar zomaar voor gebruikt worden? Als Denemarken Nicaragua was geweest, zou Ida vandaag de dag misschien ook in opstand zijn gekomen en liep ze mee in demonstraties tegen onrecht en onrechtvaardigheid.