Frederick Horsman Varley: ’Stormy Weather, Georgian Bay’ (1921) Olieverf /doek (132,6 x 162,8 cm). Copyrights: Dulwich Picture Gallery 2011
Voor dit schilderij van een lid van The Group of Seven, één van de vele schitterende voorbeelden van Canadees Expressionisme uit de jaren 1915-1933, zullen we naar Oslo, Londen of Ottawa moeten reizen. Het Groninger Museum, dat de uitzonderlijke tentoonstelling van de Canadese variant op De Ploeg in huis zou hebben – de catalogus lag al klaar – heeft zijn deelname aan deze reizende tentoonstelling gecanceld. Een flinke vorm van zelfbeschadiging, want eenmaal internationaal gemaakte afspraken niet nakomen, wordt binnen de museumwereld niet snel vergeten. Ook de beloofde unieke tentoonstelling met Amerikaanse landschappen is geschrapt. Gelukkig was er al flink geïnvesteerd in de catalogus van ‘Painting Canada – Tom Thomson and The Group of Seven’.
Zodoende mist Groningen twee potentieel grote publiekstrekkers die het museum zo hard nodig heeft om overeind te blijven.
The Group of Seven, ook wel de Algonquin Group genoemd, was een club landschapsschilders vergelijkbaar met de Hudson River School eind 19de eeuw in Noord-Amerika. Al deze schilders ontdekten de ongelooflijk pittoreske kracht van de toen nog onbekende landschappen van Amerika en Canada, de ongereptheid, woestheid en eindeloosheid, die zich laten vergelijken met de Russische landschappen die we enkele jaren eerder in het museum konden bewonderen.
De schilders van beide groepen die met deze onmetelijke wereld werden geconfronteerd, voelden zich genoodzaakt hun vertrouwde kleurenpalet totaal te wijzigen. Het zijn landschappen die een schilder dwingen anders te schilderen, andere keuzes te maken en met het penseel de wilde compositielijnen en de stormachtige kleuren ervan in zijn greep zien te krijgen.
De Canadese expressionist Frederick Varley (1881-1969) keek vanaf Georgian Bay Island, een van de Thirty Thousand Islands waar alle bomen altijd scheef staan, de baai over, een uitzicht dat ons onmiddellijk doet denken aan de vele Finse meren in de schilderijen van de Finse schilder Akseli Gallen Kallela.
De verbinding die het Groninger Museum de afgelopen jaren zorgvuldig heeft gelegd tussen expressionisten en avantgardisten als De Ploeg, Die Brücke, de Finnen en de Russen, zal dus geen vervolg krijgen met Canada en Noord-Amerika. In artistiek, kunsthistorisch en beleidsmatig opzicht is dat een onbegrijpelijk besluit, maar gelukkig heeft het museumde Canadese catalogus in huis.
De Engelstalige catalogus ‘Painting Canada – Tom Thomson and the Group of Seven’ is verkrijgbaar in de museumwinkel van het Groninger Museum. 216 pagina’s. Prijs: 29,95 euro.