Jon Gardella: ‘De vogelvanger’ (2012) brons (3,20m hoog)
Copyright: 2012 – Koos Trouw
Soms keren oude tijden terug. Alsof ze nooit weg zijn geweest en stiekem tussen de kieren van de moderne tijd zitten te wachten tot ze weer naar buiten mogen. Zo bleek eind vorig jaar in Friesland een vogelvanger te wonen, waarop de politie jacht maakte. De vogelvanger ving namelijk illegaal vogels. Toen ze zijn huis naderden, begon de 66-jarige vanger met klompen door de ruit van de voordeur te gooien. De glassplinters vlogen de agenten om de oren.
Het meest opmerkelijke van het bericht was dat er kennelijk ook legale vogelvangers bestaan. Faunabeheer heet dat. Een paar jaar geleden werd nog een legale vogelvanger in Lelystad belaagd door dierenactivisten. Dat vogelvangers zelf ook niet zelden vreemde lieden zijn, weten we van ‘Die Zauberflöte’. De vogelvanger in die Mozartopera is een primitieve kerel die zingend zijn werk doet: ‘Ein Vogelfänger bin ich, ja / Ich singe Heisa Hopsasa’. In werkelijkheid jaagt hij op vrouwen.
E n nu staat daar aan de Bellingeweer in Winsum ineens een vogelvanger. Van beeldhouwer Jon Gardella uit Garnwerd. Een ruim drie meter hoge plaat brons buigt naar de hemel toe, daarop reikt het reliëf van een vogelvanger naar een troep opfladderende vogels. Het gaat om de mens die aan de aarde vastzit en hoopvol naar die vogels reikt, wezens die hun heil kunnen zoeken in de blauwe armen van de hemel. Waar gelovigen een leven lang om bidden, dat doet een vogel zomaar. Hup, opstijgen!
Als ‘s avonds de lamp aan de voet van de vogelvanger brandt, is ‘ie op z’n mooist. Het prachtige van dit beeld van Jon Gardella is dat het brons zich aan de bovenkant opent, zich afscheidt van de rest. Alsof het brons vleugels krijgt. Alsof die vogels met een schaar uit het brons zijn geknipt en zich losgemaakt hebben.
Zo’n beeld wilde de Stichting Wierda om haar 90-jarige bestaan te bekronen. Een beter idee was niet denkbaar. In Winsum worden vanouds nog vogels gevangen. Winsum kent zelfs een roemruchte historische vogelvanger, de zestiende-eeuwse Teun de Vogelvanger. Een rare snuiter,e en woesteling, die in 1579 nog tegen de Spanjaarden en de katholieken vocht. Zo duiken heden en verleden samen op dat grasveld in Winsum op. Zomaar.