Alessandro Botticelli: De geboorte van Venus (detail) 1480-87.
copyright: commons.wikimedia.org
Vanuit alle hoeken en gaten van de City of London kijkt Simonetti Vespucci ons in de hoedanigheid van de godin Venus aan. Ze is 540 jaar oud, al stierf ze al op haar 23ste aan tuberculose. Maar de lange goudblonde haren, melancholieke ogen en gelijkmatige gelaatstrekken van dit adellijke Botticelli-model kan zich meten met de andere topmodellen en filmsterren die de bushokjes, metrogangen en reclamezuilen bedekken bij het aanprijzen van zeep, parfum of mode. Datgene wat in onze tijd in de kunsten vaak met wantrouwen wordt bejegend, belichaamt Simonetti in alle toonaarden: uiterlijke schoonheid. Dat was wat Alessandro Botticelli juist wilde benadrukken, daarom was Simonetta zijn lievelingsmodel en poseerde ze zowel voor de godin Venus als voor de maagd Maria en op tal van portretten. Met zijn Venus begon hij echter pas vier jaar na haar dood.
Maar ook hier blijkt weer dat juist een onvolkomenheid ervoor zorgt dat de vonk van de decoratieve schoonheid van Venus op ons overslaat. Dat zit ‘m in de melancholieke blik waarmee ze ons aankijkt. Haar linkeroog richt zich op ons, maar met het andere reist ze door haar gedachten. Deze kleine paradox verhoogt haar aantrekkelijkheid en verklaart waarom ze zo wereldberoemd is geworden, afgezien van haar volmaakte lichaam.
In het Victoria & Albert Museum in Londen is de ‘Geboorte van Venus’ niet te zien, alleen twee identieke voorstudies van Venus zonder schelp en achtergrond. Bijzonder is echter dat er los van 50 kunstwerken van Botticelli ook werk van beroemde kunstenaars is te zien die zich lieten inspireren door Botticelli. En zo hangt er in de Londense metrogangen overal de neonkleurige Venusversie van Andy Warhol. Fotograaf David la Chapelle vond een eigentijds model dat de Venus van Botticelli dicht op de huid zit.
Ook al kom je Simonetta in Londen overal tegen, bij elk weerzien ontdek je weer nieuwe details. Het is een portret van een mooie, jonge vrouw, misschien wel een universele weergave van dé vrouw, maar ook een portret van de godin van de liefde, van datgene wat in haar geboorte, maar ook in de gevolgen van de liefde besloten ligt: nieuw leven.
‘Botticelli reimagined’ Victoria & Albert Museum, Londen, Cromwell Road SW72 RL Elke dag 10-17.45 uur. T/m 3 juli 2016.