Uitzicht vanaf de top van de Agi Kyraiki op Korfoe. Foto: Eric Bos
Bergen behoren tot de Zeven Wereldwonderen van de Natuur. Anderen zijn de oceanen en het uitspansel. Het kenmerk van een berg is dat zij aan de eeuwigheid reikt. De Nederlandse kunsthistoricus Abraham Hammacher (1897-2002) is een van de vele schrijvers geweest die de verschijning van de berg heeft bezongen. Zijn ‘Het geheim van het Berg-zijn’ waaraan hij nog als 102-jarige schreef, is een cultuurhistorisch essay over drie beroemde bergen, de Mont Ventoux, de Mont Sainte Victoire in de Provence en de Bijbelberg Sinaï.
Op zulke Bijbelbergen als de Sinaï, de berg van Mozes, zijn zonder uitzondering wonderen gebeurd. Bergen vormen immers de kortste afstand tussen hemel en aarde en zijn via de zeebodem met elkaar verbonden, daar komt het door. Zo dacht Cézanne dat de godin Venus in de Mont Sainte Victoire bij Aix-en-Provence huisde. En in 1336 beklom de Romeinse dichter Petrarca iets noordelijker de Mont Ventoux, waarbij hij diep geraakt werd door het bergmysterie. Hammacher heeft het over ‘de magnetische aantrekkingskracht’ van zulke bergen.
Iets van die aantrekkingskracht is zelfs voelbaar op het toeristische, Griekse eiland Korfoe. Na het Achilleion bezocht te hebben, het paleis dat keizerin Elisabeth (1837-1898) van Oostenrijk tussen 1889 en 1891 liet bouwen, besloot ik meteen haar ‘huisberg’, de Heilige Kyraiki (288m), te beklimmen. Het is sowieso al een bijzondere ervaring om letterlijk in de voetsporen van een keizerin te stappen. Maar deze uitzonderlijke weg, in feite een overwoekerd pad, steil en moeizaam beklimbaar met wegschietende hagedissen en slangen, maakt het nog unieker. Je verwacht een schoenveter van haar te vinden, een flard van de zoom van haar zwarte japon, een knoop, een speld misschien. Alsof na haar niemand hier ooit is geweest. De eenzame wandelaar bereikt op de top een hagelwit byzantijns kapelletje met een klokkentoren. Vanaf dat punt kijk je helemaal naar de noordkant van het eiland en de zee.
Elisabeth (Sisi), die de berg regelmatig beklom omdat de totale eenzaamheid balsem was voor haar gekwelde ziel, had besloten om op de top van de Kyraiki begraven te worden. Het zou een uniek graf zijn geworden, maar in werkelijkheid ligt ze in een muffe kelder in de stad Wenen.
Op een bordje in de muur van het kapelletje op de Sisi-berg staat, vertaald uit het Grieks: ‘Bij dit kapelletje heeft de verdrietige keizerin al biddend vrede gevonden.’ Zelf schreef ze over de Agi Kyraiki: ‘Hier alleen ben ik echt gelukkig.’
Dat is niet niks voor een moeder die zojuist haar zoon heeft verloren. Dat wat niemand kon, kon alleen deze berg: genezen van pijn en verdriet. Een wonderberg.