Edouard Manet: ‘Olympia’(1863) olieverf op doek (130,5x190cm)
copyright: commons.wikimedia.org
Haar collega’s bevolken nu de wanden van het Amsterdamse Van Goghmuseum. Zelf bleef ze in Parijs, waar ze in 1844 werd geboren. Ze ligt model voor Edouard Manet, een kunstschilder voor wie ze al vaker model zat. In de pauzes praten ze over kunst, over de Salon, het kunstleven in Parijs. Hij neemt haar mening serieus.
Ze ligt gemakkelijk, dit houdt ze nog wel een uur vol, alleen haar nekspieren beginnen wat pijnlijk te worden. Ze moest haar hoofd overeind houden, had hij gevraagd, en een beetje brutaal de wereld inkijken. Je stelt een door de wol geverfde prostituee voor, had hij gezegd, die weet wat ze waard is. Ik schilder er een bediende bij met een bos bloemen van een aanbidder. Een klant zul je bedoelen, had ze spottend opgemerkt. Nee, zei Manet, je bent een courtisane, je hebt geen klanten, maar aanbidders. De mannen vallen voor je op hun knieën. Ze lacht, ze voelt zich even een koningin. Ik noem je Olympia, zegt hij. De hemelse, de berg van de goden.
De meeste modellen, weet ze, beoefenen de prostitutie. Net als de bloemenmeisjes, de balletdanseressen, de serveersters. Ze kent ze wel, van allerlei allooi. Verloren stakkerds, geraffineerde courtisanes. Iedereen probeert het hoofd boven water te houden, ze heeft geluk dat ze van het model staan kan leven. Kunstenaars zoeken hun modellen graag onder de prostituees, kleurrijke types zonder al te veel gêne. Zo is zij niet. Ze wil ook geen model blijven, ze wil zelf kunstenaar worden. Ze heeft zelfs niks met mannen.
Musée d’Orsay in Parijs is haar vaste plek, net als van haar geschilderde tijdgenoten. Ze weet nog dat het museum een station was. Ze stapte er in 1906 in de trein toen ze naar Colombes verhuisde. Maar vorig jaar was ze één van de vele prostituees die op de tentoonstelling ‘Splendeurs et misères’ (Schitteringen en ellendes) te zien waren. Liefst 420.000 mensen kwamen naar haar en de anderen kijken. Zoveel klanten telt een dame van lichte zeden nooit. Nu zijn ze met z’n allen in het Van Gogh Museum als onderdeel van dezelfde tentoonstelling over prostitutie in de Franse kunst. Alleen zij is thuisgebleven, een koningin in haar eigen paleis.
‘Lichte zeden. Prostitutie in de Franse kunst 1850-1910’ Van Gogh Museum, Amsterdam. Open: dagelijks 9-17 uur. T/m 19 juni 2016.