Hans Withoos: ‘Zicht op Amersfoort’ (2016) copyright: 2018 – Hans Withoos
De Rotterdamse fotograaf Hans Withoos (Son en Breugel – 1962) stelt fantasiebeelden samen door bestaande en niet-bestaande fragmenten te ensceneren tot een nieuw beeld. Geënsceneerde fotografie heet dat, maar zelf noemt hij zich liever ‘beeldenmaker.’ Typisch eigentijdse beelden zijn het doorgaans, met een flinke dosis barokke theatraliteit, sprookjesachtigheid en glamour. Het schrijnende fotoproject Orange Babies (2013) waarvoor hij Afrikaanse sero-positieve kinderen fotografeerde, kreeg door alle digitale bewerkingen iets vervreemdends en paradijselijks.
In het Westfries Museum in Hoorn heeft hij een tentoonstelling met nieuw werk dat verrassend in elkaar zit. Meer schilderachtig, vooral waar zijn veelvuldig gebruik van stevige contrasten en felle kleuren zijn teruggebracht tot een gebonden palet, zodat er veel meer atmosfeer en poëzie ontstaat. Zoals in ‘Een jachtscène’, maar ook de hierbij afgedrukte foto ‘Zicht op Amersfoort’ is daar een mooi voorbeeld van. Het zou een 17de-eeuws schilderij kunnen zijn, en tegelijkertijd is het een foto. Een foto van een 17de-eeuws geschilderd beeld van de stad Amersfoort?
Gewoonlijk is tijd een horizontaal verschijnsel. De jaren en eeuwen rijgen zich aaneen, maar in dit beeld van Hans Wihoos doet de tijd iets anders. De tijd schuift namelijk over elkaar heen, het heden is gelijktijdig aanwezig in het verleden. Een hedendaagse trend in de Nederlandse fotografie is het imiteren van geschilderde taferelen uit de welvarende Hollandse Gouden Eeuw. Het doel is om de kleurstelling, de atmosferische effecten en vooral het licht van Vermeer en Rembrandt terug te laten keren in eigentijdse fotografie. Met vaak verbluffende resultaten, al wordt op die manier nog duidelijker dat fotografie wezenlijk anders is dan schilderkunst, met andere mogelijkheden en uitkomsten.
Deze keer fotografeerde Hans Withoos zoals een schildert schildert, met laagjes kleur en laagjes beeld. Over dat uitzicht op het 17de-eeuwse Amersfoort legde hij eigentijdse beeldfragmenten als het jonge stel met de hond en gras en bomen uit de 21ste eeuw. Zo versmelt het heden met het verleden.
Daar komt nog iets bij. De in Amersfoort geboren en in Hoorn overleden schilder Matthias Withoos (1627-1703) is een rechtstreekse voorvader van Hans Withoos. De fotograaf gebruikte de geschilderde landschappen en havenbeelden van zijn verre voorouder als ondergrond en als achtergrond voor zijn foto’s van attributen, vissen, honden, vogels en Delftsblauw in gecompliceerde stillevenopstellingen. Met verbluffend resultaat. Hans dook niet alleen in het verleden van Matthias, maar Matthias komt via deze fotobeelden zomaar in onze tijd terecht.
‘Withoos meets Withoos’. Westfries Musuem, Hoorn. Open: di t/m vr 11-17 uur. Za en zo 13-17 uur. T/m 21 mei. Zie: www.wfm.nl en www.hanswithoos.com