Annemarie Timmer: ‘IJsmeer.’ (2018) acylverf.
Foto: Liesbeth Honders
In twee zaaltjes van Pictura hangt werk van Annemarie Timmer (1950). Abstracte schilderijen en tekeningen zijn het, waarin soms, als schuchtere groeisels in de besneeuwde grond, de natuur zichtbaar wordt. Kwetsbaar, alsof de volgende streek van een brede kwast alles teniet kan doen. Bij zulke voorbeelden worden de zachte vlakken van verf en betekening ineens natuur. Zoals in een bijna bevroren landschap de kleurvlakken een meer suggereren en heuvels en iets wat op geboomte lijkt, wat dor en doods oogt, maar in de lente zal uitbotten en bloeien. Als je het schilderij op z’n kop zet, wordt bijna alles weer abstract, maar die verticale sprieten verwijzen hardnekkig naar een landschap. Zo subtiel kan het zijn. Dáár was de kunstenaar, dát zag zij. In het echt en in zichzelf. ‘IJsmeer’, heet het. Als het schemert.
In de buurt hangen enkele grote abstracte doeken. Die verraden niks landschappelijks. We moeten het doen met wat we zien, niet met wat het voorstelt. Het gaat louter om een compositie van lichte kleuren, maar het is ook een huid. Kijk maar, er schemert een hele binnenwereld doorheen. Lagen en tussenlagen. Verborgenheden. De natuur krijg je er niet zomaar onder. Een onzichtbare wereld, maar daaronder broeit en pulseert het leven.
Het is niet alleen de tentoonstelling. Ook enkele dichtbundels van Yde van Reide, het pseudoniem voor Martin Tervoort, liggen daar te wachten op lezers. Zoals zijn nieuwste bundel ‘Voor de mist uit’.
Er is een grote verwantschap tussen de gedichten en de schilderijen. Beide spreken een andere taal. Maar de titel van de bundel spreekt voor zichzelf. Dat je, voordat de mist het landschap opslokt, je die vóór probeert te zijn. Want achter je verdwijnen de contouren en lossen de details zich op, zoals je eigen leven langzaam maar zeker onzichtbaarder wordt door de voortschrijdende tijd. Het is een stemmingsgebied, zegt Annemarie Timmer, als het gaat over hoe haar schilderijen en zijn gedichten onopzettelijk, maar onmiskenbaar verwantschappen vertonen. ‘Op onze reizen zien en ervaren we dezelfde dingen.’
De reflectie daarvan in dichtregels en verfstreken, komen soms verrassend overeen, wat bij levenspartners, zoals Annemarie Timmer en Martin Tervoort, vaker voortkomt. De synchronisatie van waarnemingen en gevoelens. ‘Achter het oog ligt een wereld / bewoond door soortgelijken’ zo lezen we in de bundel ‘Voor de mist uit’. Het had de titel van haar tentoonstelling kunnen zijn.
Annemarie Timmer & Martin Tervoort. ‘Voor de mist uit’ schilderijen en gedichten. Kunstlievend Genootschap Pictura in Groningen. Open: wo t/m zo 13-17 uur. T/m 20 januari 2019. www.pictura-groningen.nl